- Views: 41
- Report Article
- Articles
- Writing
- Non-English
- Reference & Education
Ogrenilmiş Caresizlik
by Serkan Tekbas
Posted: Jan 13, 2015
Posted: Jan 13, 2015
- Ogrenilmis caresizlik, on kosullanma, Garcia etkisi ve kendini gerceklestiren kehanet kpss ogrenme psIkolojisi klasIk kosullanma ilkeleri icinde isleyecegimiz son kavramlardir. KlasIk kosullanma ilkeleri icinde onceki konularda bitisIklik, habercilik, pekistirme, alisma, alfa tepkisi, sonme, kendiliginden geri gelme, genelleme, ayirt etme, korku kosullanmasi, gecici kosullanma, ust duzey kosullanma, engelleme ve golgeleme kavramlarini bitirmistik. Simdi de son kavramlara ogrenilmis caresizlik ile devam edelim.
- Ogrenilmis Caresizlik
- Kpss ogrenme psIkolojisi icindeki ogrenilmis caresizlik, organizmanin gostermis oldugu tepkilerin sonuca ulasmamasi durumunda, sonucu degistiremeyecegine karsi olusan inanctir. Ogrenilmis caresizlik, bireyseldir ve sadece bir kehanetten ibarettir. Ogrenilmis caresizlik icine dusen birinin benlik saygisi duser.
- Ne kadar ders calisirsa calissin sinavdan dusuk not alan birinin nasil olsa yuksek not alamayacagim deyip ders calismaktan vazgecmesi ogrenilmis caresizlik icin ornektir.
- Ogrenilmis caresizlikte pasiflik soz konusudur. Ayrica pekistirec ve cezadan kacmaya isteksizlik vardir.
- On Kosullanma
- Diger adi da duyusal on sartlanma olan on kosullanma, tepkisel kosullanmanin bazi durumlarda kosul iliskisi olusmadan once aralarinda baglanti kurulmus olan uyaricilari da etkisi altina almasidir. On kosullanma, bir uyariciya kosullanma gerceklestikten sonra, kosullanma gerceklesmeden once bu uyaricinin iliskili oldugu diger uyariciya ayni tepkinin verilmesidir.
- Bir cocuk tirnak makasiyla tirnagini keserken yanlislikla elini keser ve cani yanar. Tirnak makasini gorunce artik korkmaya baslar. Kullandigi tirnak makasinda torpu de vardi. Cocuk artik torpu gorunce de korkar. Cunku caninin yandigini hatirlar.
- Burada on kosullanma torpu gorunce korkmasidir.
- Kendini Gerceklestiren Kehanet
- Kpss ogrenme psIkolojisi icinde yer alan kendini gerceklestiren kehanet, bir kisi neyi beklerse onun gerceklesme ihtimali daha fazladir seklinde aciklanabilir. Olmasi beklenen seylerin basimiza gelmesidir.
- Sinava ne kadar calisirsa calissin gecemeyecegini dusunen Elif (Ogrenilmis caresizlik yasiyor), sinavi gercekten kotu gectiginde ''ben zaten demistim'' gibi ifadeler kullanmasi kendini gerceklestiren kehanet icin ornektir.
- Garcia Etkisi (Olumsuz Tat Kosullanmasi)
- Organizmanin bir olayla ilgili yasanan olumlu ya da olumsuz durumun, aradan bitisIklikle aciklanamayacak bir sure gectikten sonra bas bir durumla zihinsel olarak iliski kurmasidir.
- Aksam midesi bulanan Ahmet, bunun nedenini oglen yedigi pideye baglar. Bundan sonra pide yemez.
- John Garcia fareler uzerinde yaptigi bir arastirmada, fareleri bir bolumde cam kaptan su icirmekte, radyasyonlu bolumde is plastik kaptan su icirmektedir. Radyasyonlu bolmede plastik kaptan su icen fareler dogal olarak hastalanmaktadir. Farelerin onune radyasyon olmayan bir bolmede cam ve plastik kaptan ayri sular verildiginde, fareler hep cam kaptan su icmektedir. Cunku hastaliklarini plastik kaptan icilen suya baglamaktadirlar.
- 25 yasinda cildinde bozulmalar goren birinin bu durumu ergenlik donemindeki sivilcelere baglamasi.
- Garcia'nin Calismalari
- Kosullanmanin gerceklesebilmesi icin kosullu ve kosulsuz uyarici arasindaki surenin kisa olmasi gerekmez. Yani bitisIklik kavramini curutmustur.
- Her turlu uyariciya kosullanma gerceklesmez.
- Organizma biyolojik olarak bazi uyaricilari eslestirmeye diger uyaricilara nazaran daha hazirdir. Bunu da hazirlanmislik kavramiyla aciklamaktadir.
- Garcia burada Pavlov'un belirttigi ''her turlu uyarici ile kosulsuz uyarici arasinda baglanti kurulabilir'' dusuncesinin yanlis oldugu ifade etmistir.
- Kpss egitim bilimleri ogrenme psIkolojisi klasIk kosullanma ilkelerinin sonunculari olan ogrenilmis caresizlik, on kosullanma, kendini gerceklestiren kehanet ve Garcia etkisi kavramlari tamamlanmistir. Bir sonraki kpss ogrenme psIkolojisi konusu klasIk kosullanma davranislari yok etme yontemlerinden karsit kosullanma, sistematik duyarsizlastirma, itici uyariciya kosullanma ve karsi karsiya getirme yontemleri olacaktir.
Rate this Article
Leave a Comment